Kada bi nekoga pitali koji mu automobil pada na pamet kao jedinstveni simbol SFRJ vjerojatno bi mnogi rekli da je to Yugo 45. On se tokom osamdesetih izvozio u SAD, a tamo je doživio, blago rečeno, neuspjeh i bio jedan od onih automobila na koje su svi gledali s podsmijehom.
Starije generacije pamte mnoga legendarna vozila. Trabant, Wartburg, Zastava 750, Zastava 101 neki su od automobila koji su se mogli svakodnevno viđati na cestama. O popularnosti ovih legendarnih automobila govori i činjenica da su nekima od njih pojedini bendovi posvetili pokoji stih, čak i pjesmu.
Kragujevac je bio centar automobilske industrije Jugoslavije, a mnoge firme širom bivše države počele su polako otvarati pogone stranim proizvođačima pa su tako saradnju s njima ostvarili slovenački Tomos u Kopru ili IMV u Novom Mestu. Evo najpopularnijih automobila koje su vozali Jugosloveni.
1. Yugo 45
Yugo 45 se proizvodio od 1981. godine u firmi Zastava Auto iz Kragujevca. Italijanska firma Fiat dizajnirala je Yugo za Zastavu, a nacrt za automobil napravljen je po šasiji Fiata 127 koji je bio drugačiji po izgledu. Na evropskim tržištima Yugo 45 je dobio ime Yugo Koral, a tokom osamdesetih se izvozio u SAD gdje je proglašen i najjeftinijim autom za kupovinu. Proizvodnja Yuga stala je novembra 2008. godine.
2. Zastava 750
Zastava 750 automobil bio je popularan po nazivu fićo ili fića. Radi se o legendarnom simbolu pop kulture Jugoslavije koji se počeo proizvoditi u pogonima Crvene zastave davne 1962. godine i to po licenci Fiata 600. Ovaj automobil proizvodio se sve do 1985. godine. Zastava 750 se koristila u brojnim službama bivše Jugoslavije pa je tako bio vozilo nekadašnje milicije, autoškola, auto klubova, te naravno vozilo koje je označavalo nacionalnu klasu u moto trkama.
3. Citroen 2CV
Citroen 2CV ili popularni “Spaček” osmislio je Francuz Pierre-Jules Boulanger. Na prostorima Jugoslavije se proizvodio u slovenačkoj fabrici Tomos koja se nalazila u Kopru. 1964. godine Citroen i Tomos se udružuju pa nastaje tvrtka Cimos u kojoj su proizvedeni Citroen Ami, Ajkula, GS, AX, BW, CX,Visa i Dijana. Ovi modeli su bili popularni širom države, a posebna pogodnost je bila što su se mogli nabaviti od domaćeg proizvođača odnosno Cimosa
4. Lada 1300
Lada 1300 nastala je na osnovi Fiata 124. Ona se proizvodila u bivšem SSSR-u, a model 1300 bio je jedan od najpoznatijih modela automobila u Jugoslaviji. Lada 1300 je reklamirana kao nepoderiv automobil, kao uostalom i svaki Ladin model, ali se radilo samo o propagandi jer je kvaliteta Lade bila vrlo upitna. Njeni vlasnici najbolje znaju kakve su muke iskusili sa njom.
5. Wartburg
Wartburg je dobio ime po dvorcu Wartburg u Eisenachu. Automobil se proizvodio u fabrici Fahrzeugfabrik Eisenach u Istočnoj Njemačkoj od 1966. do 1988. godine. On je bio relativno brz i prostran, a jedna od vrlina mu je bila i pouzdanost jer se nije previše kvario. Ljubitelji automobila se sjećaju njegovog specifičnog zvuka.
6. Trabant
Trabant se proizvodio u fabrici VEB Sachsenring u istočnonjemačkom gradu Zwickau od 1958. godine. Jednako kao i Wartburg-a, prodaja Trabanta u Jugoslaviji bila je zastupljena još na početku 60-ih godina. Ono što se posebno isticalo kod Trabanta bila je njegova izrada jer je on napravljen od plastificiranog pamučnog otpada što ga je činilo izuzetno laganim, ali i jeftinim.
7. Renault 4
Renault 4 se proizvodio od 1973. pa do 1992. godine u tvornici IMV u Novom Mestu u Sloveniji koja je danas u vlasništvu Renaulta. Radi se o automobilu koji je bio česta pojava na cestama Jugoslavije. U Sloveniji je proizvedeno 575.960 Renaulta. Sjećamo ga se i po neobičnom položaju njegovog mjenjača.
8. NSU Prinz
NSU Prinz se od 1965. godine sklapao kod nas u sarajevskoj fabrici Pretis (Preduzeće Tito Sarajevo) koja je bila jedna od najvećih fabrika namjenske industrije koja je takođe poznata po pretis-loncu za ubrzano kuhanje, a u njoj je sklopljeno oko 15 hiljada automobila.
9. Zastava 101
Zastava 101, popularno nazvan Stojadin, proizvodio se od 1971. godine u firmi Zastava u Kragujevcu. Stojadin je napravljen prema modelu Fiata 600D i proizvodio se sve do 2008. godine. Osim u Jugoslaviji, Stojadin je bio popularan u Egiptu gdje se automobil sklapao na osnovu gotovih dijelova koji su stizali iz Srbije, pa je i danas normalna pojava vidjeti ga na egipatskim cestama.
10. Mercedes W123
Mercedes W123 je bio favorit taksista i gastarbajtera koji su svoj poslovni uspjeh u inostranstvu redovno iskazivali kupovinom ovog modela.
11. Austin
Slovenačka firma IMV je od 1967. do 1972 godine sklapala Austin modele poput I300, Austin Maxi 1500 i Maxi 1750, ali i čuveni Mini 1000. Osim toga, IMV je proizvodio vozila i pod vlastitim brendom.
12. VW Golf
Volkswagen golf se proizvodio u TAS-u (Tvornici automobila Sarajevo) od 1976. godine i u Sarajevu je proizvedeno 150 hiljada automobila. Golf je bio naročito popularan u Jugoslaviji, pogotovo Golf dvojka koji se počeo proizvoditi 1985. godine. Ovo vozilo je pokazalo toliku izdržljivost da je postao jako popularan a tako je ostalo i do današnjih dana.
13. Opel Kadett
Opel automobili su se počeli sklapati 1977. godine u IDA-i (Industrija delova automobila) u Kikindi, a među njima se nalazio i Opel Kadett koji je zbog svoje pouzdanosti i dostupnosti postao popularan.
